1. خدا چند سال پیش از این آیه به پیامبر فرمود: «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ *إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ: 95/ حجر» آنچه را که مأموری آشکار ساز و از مشرکان رو مگردان. ما تو را از مسخره کنندگان کفایت می‌کنیم.

2. در سالهای رسالت پیامبر هیچگاه خبری را پنهان نکرد.

5. دل نگرانی و بیم رسول خدا از تبلیغ پیام آیه

نوع پیام نشان می‌دهد که پیامبر دل نگران بودند. لذا خدا وعده‌ی حفظ داد: «وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ»

شیعه: ابلاغ امامت امام علی امکان داشت با تردید و انکار و تکذیب روبرو شود.

اهل سنت: در پی شأن نزول‌هایی که همراه با دل نگرانی پیامبر باشد.

1. آنچه پیامبر مأمور به ابلاغ آن بود از شئون رسالت ایشان به شمار می‌آمد. زیرا خدا فرمود: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ...»

2. حکم آنقدر مهم بود که اگر ابلاغ نمی‌شد، گویا اصل دین و مقصود دین بی‌نتیجه مانده است.

3. مأموریت پیامبر برای پیامی بوده که دل‌نگرانی از تبلیغ آن داشته است.

4. مخالفان این پیام، کافر محسوب شده و خدا آنان را هدایت نمی‌کند.

نکات: 1. عدم ارتباط مفاد آیه با اهل کتاب

آیات قبل و بعد درباره‌ی اهل کتاب است و این آیه ارتباطی با اهل کتاب ندارد.

مائده/66: وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ ساءَ ما یَعْمَلُونَ.

مائده/68: قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لَسْتُمْ عَلى‏ شَیْ‏ءٍ حَتَّى تُقِیمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَ لَیَزِیدَنَّ کَثِیراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیاناً وَ کُفْراً فَلا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرِینَ.

علت عدم ارتباط آیه با اهل کتاب: عبارت «وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ»؛ حکم، امر مهمی بوده که بیم خطر برای جان پیامبر یا دین می‌رفته، در حالیکه در آن زمان اهل کتاب در وضعیتی نبودند که دین را به خطر بیاندازند. زیرا:

1. مسأله یهود و نصارا سال ده هجری تمام شده بود. (یا تسلیم شده و جزیه می‌پرداختند یا تبعید شده بودند).

2. نزول سوره مائده اواخر عمر پیامبر بود که مسلمانان در اوج عظمت بودند و اهل کتاب برکنار بودند.

3. در این آیات تکلیف طاقت‌فرسایی برای اهل کتاب نبود که خطری متوجه پیامبر شود، پس سیاق آیات متفاوت است.

2. تهدید از ناحیه کفار و مشرکان

مثل: «مُعَلَّمٌ‏ مَجْنُون‏» «َ إِنَّما یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ» «شاعِرٌ نَتَرَبَّصُ‏ بِهِ‏ رَیْبَ‏ الْمَنُون‏» ... که این بیانات و نقشه‌ها تازگی نداشت.

3. تهدید و خطر منافقان

هنوز تعالیم اسلام در افراد تازه مسلمان رسوخ نکرده بود.

احتمال داشت منافقان با انکار حکم تبلیغی پیامبر به تازه مسلمانان القا کنند که پیامبر این حکم را از خود صادر کرده نه اینکه حکم الهی باشد.

نتیجه: جا افتادن این شبهه‌ها می‌تواند رسالت پیامبر را ناکام بگذارد. لذا خدا از پیامبر می‌خواهد که امر ولایت را برای مردم تشریح کند. «فامر الله محمد ان یفسر لهم الولایة کما فسر لهم الصلاة و الزکاة و الصوم و الحج»