رجعت در لغت و اصطلاح و تعریف علما
رجعت در لغت = بازگشت
 رجعت در اصطلاح= بازگشت زندگى به مجموعه‌‏اى از مردگان پیش از فرا رسیدن روز قیامت
•زمان رجعت: پیش از فرارسیدن روز قیامت بوده و از نشانه‌‏هاى قیامت است.
•شیخ مفید: «أن الله تعالى یحشر قوما من أمة محمدصلی الله علیه و آله بعد موتهم قبل یوم القیامة و هذا مذهب یختص به آل محمدصلی الله علیه و آله  و القرآن شاهد به»‏ بحار الأنوار: ج 53، ص 136 به نقل از «المسائل السرویّه».
•سید مرتضى: تذهب الشیعة الإمامیة إلیه أن الله تعالى یعید عند ظهور إمام الزمان المهدی عجل الله تعالی فرجه شریف قوما ممن کان قد تقدم موته من شیعته لیفوزوا بثواب نصرته و معونته و مشاهدة دولته و یعید أیضا قوما من أعدائه لینتقم منهم فیلتذوا بما یشاهدون من ظهور الحق و علو کلمة أهله.بحار الانوار: ج 53، به نقل از رساله او در جواب سؤالات اهل رى.
•علامه ‏مجلسى: الرجعة عندنا تختص بمن محض الإیمان و محض الکفر دون من سوى هذین الفریقین
:رجعت‏ مخصوص کسانى ‏است که‏ مؤمن خالص ‏یا منافقِ محض از امت اسلام باشند، نه از امت‏هاى پیشین.
دلایل امکان رجعت‏
 امکان رجعت = امکان برانگیختن انسان‌ها در قیامت  رجعت و معاد، دو پدیده همگون و از یک نوع‏اند.

تفاوت رجعت و قیامت:  رجعت از نظر کیفیت و کمیت محدود است و پیش از قیامت رخ مى‏دهد.

 در معاد، همه مردم برانگیخته مى‏شوند تا زندگى ابدى خود را آغاز کنند.

•در نتیجه:

چون سخن با مسلمانان است، ایمان به معاد را از اصول دین خود مى‏دانند، پس باید امکان رجعت را هم بپذیرند.

•رجعت از قبیل تناسخ نیست.  زیرا تناسخ به معناى بازگشتِ فعلیّت به قوّه و بازگشت انسان به دنیا از راه نطفه و گذراندن دوباره تکوّن بشرى است تا دوباره انسان گردد، چه روح او در جسم انسانى یا در حیوانى حلول کرده باشد.
رجعت در امت‏هاى گذشته‏

1 . احیاى گروهى از بنى ‏اسرائیل (بقره: 55- 56)

وَ إِذْ قُلْتُمْ‏ یا مُوسى‏ لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْکُمُ الصَّاعِقَةُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (55) ثُمَ‏ بَعَثْناکُمْ‏ مِنْ‏ بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (56)


2. احیاى کشته بنى ‏اسرائیل(بقره: 72- 73)

وَ إِذْ قَتَلْتُمْ‏ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فیها وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ (72) فَقُلْنا اضْرِبُوهُ‏ بِبَعْضِها کَذلِکَ یُحْیِ اللَّهُ الْمَوْتى‏ وَ یُریکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ (73)


3. مرگ هزاران نفر و زنده شدن دوباره آنان (بقره: 243)

أَ لَمْ‏ تَرَ إِلَى‏ الَّذینَ‏ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَشْکُرُونَ (243). طاعون در شام یا فرار از جنگ به بهانه بیماری در منطقه جنگی و درخواست حزقیل نبی برای زنده شدن ایشان

4- برانگیختگى عُزیر پس از گذشت صدسال از مرگ وى (بقره: 259)

أَوْ کَالَّذی‏ مَرَّ عَلى‏ قَرْیَةٍ وَ هِیَ خاوِیَةٌ عَلى‏ عُرُوشِها قالَ أَنَّى یُحْیی‏ هذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ کَمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَةَ عامٍ فَانْظُرْ إِلى‏ طَعامِکَ وَ شَرابِکَ لَمْ یَتَسَنَّهْ وَ انْظُرْ إِلى‏ حِمارِکَ وَ لِنَجْعَلَکَ آیَةً لِلنَّاسِ وَ انْظُرْ إِلَى الْعِظامِ کَیْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکْسُوها لَحْماً فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ

 

5-زنده شدن مردگان به دست حضرت عیسى علیه السلام (آل‏ عمران: 49)

وَ رَسُولاً إِلى‏ بَنی‏ إِسْرائیلَ أَنِّی قَدْ جِئْتُکُمْ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ أَنِّی أَخْلُقُ لَکُمْ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ فَأَنْفُخُ فیهِ فَیَکُونُ طَیْراً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْیِ الْمَوْتى‏ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُکُمْ بِما تَأْکُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فی‏ بُیُوتِکُمْ إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیَةً لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ (49)

دلیل قرآنی و روایی

•«وَإِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ اْلأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ (82)وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ». نمل: 82- 83.
•آیه 82مربوط به حوادث قبل از روز قیامت است.
•روایات اهل سنت: أخرج ابن ابى شیبة عن حذیفة قال‏: تخرج الدابة مرتین قبل یوم القیامة (در المنثور،‌ج5، ص 117)
اختلاف نظر در مقصود از «دابّة الأرض»: کیست؟ چیست؟ چگونه حرف می‌زند؟
•عبد الله بن عمرو قال‏: الدابة زغباء(کرک) ذات وبر و ریش‏، الشعبی قال‏: ان دابة الأرض ذات وبر تناغی(نغمه) السماء، أبى هریرة قال:‏ ان الدابة فیها من کل لون ما بین قرنیها فرسخ للراکب‏ (در المنثور،‌ج5، ص115_ 117)
•روایت شیعه: عن أبی عبد الله (علیه السلام)قال: «انتهى رسول الله (صلى الله علیه و آله) إلى أمیر المؤمنین (علیه السلام) و هو نائم فی المسجد، و قد جمع رملا و وضع رأسه علیه، فحرکه برجلیه، ثم قال له: قم، یا دابة الأرض‏، فقال رجل من أصحابه: یا رسول الله، أ یسمی بعضنا بعضا بهذا الاسم؟ فقال: لا و الله، ما هو إلا له خاصة، و هو الدابة التی ذکرها الله تعالى فی کتابه‏ «وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ»‏. ثم قال: یا علی، إذا کان آخر الزمان، أخرجک الله فی أحسن صورة، و معک میسم، تسم به أعداءک».(تفسیر البرهان، ج4, ص 228)
•آیه: وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ». نمل : 83
•آیه بیانگر زنده شدن گروهى از هر جماعت است.  همه برانگیخته نمى‏شوند، زیرا زنده شدن در قیامت مربوط به همگان است.بحرانى، هاشم بن سلیمان‏؛ البرهان فى تفسیر القرآن‏، ج4، ص228. عروسى حویزى عبد على بن جمعه‏؛ تفسیر نور الثقلین‏ ج4، ص 100.
•«وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ الْجِبالَ وَ تَرَى الْأَرْضَ بارِزَةً وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً » کهف: 47.
•دو قرینه ظرف زمانى حادثه
•اول: آیه پیشین یکى از علایم قیامت را که خروج جنبنده‌ای از زمین است براى مردم بیان مى‏کند، پس باید زنده شدن گروهى از مردم به همین مسأله مربوط باشد.
•دوم: در همان سوره در آیه 87 یعنى پس از سه آیه، سخن از قیامت و دمیده شدن در صور و وحشت همه اهل آسمان‏ها و زمین است

«وَ یَوْمَ‏ یُنْفَخُ‏ فِی‏ الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ وَ کُلٌّ أَتَوْهُ داخِرینَ (نمل: 87)»       در نتیجه حوادث پیش از آن مربوط به قبل از آن روز است و زنده شدن گروهى از تکذیب کنندگان آیات خدا حتماً پیش از قیامت رخ خواهد داد و از علایم آن روز است و در وقتى پدید خواهد آمد که جنبنده‏اى از زمین بیرون مى‏آید و با مردم حرف مى‏زند.

 



موضوع :