بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

سوره بروج

محل نزول: مکه

تعداد آیات: 22

فضیلت سوره:

ثواب الاعمال: از امام صادق7: من قرأ وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ‏ فی فرائضه، فإنّها سورة النّبیّین، کان محشره و موقفه مع النّبیین و المرسلین و الصّالحین.

هر کس سوره‌ی بروج را در نمازهای واجب خود بخواند، همانا این سوره‌ی پیامبران است، بنابر این محشر و موقف (ایستگاه) انبیا و رسولان و صالحین است.

مجمع البیان: نبی صلی الله علیه و آله: و من قرأها، أعطاه اللّه [من الأجر] بعدد کلّ یوم جمعة و کلّ یوم عرفة یکون فی دار الدّنیا عشر حسنات.

هر کس سوره‌ی بروج را بخواند، خدا به تعداد هر جمعه و روز عرفه‌ای که در دنیا بوده به او ده ثواب عطا خواهد نمود.

وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ (1)

سوگند به آسمان که داراى برجهاى بسیار است.

ذات البروج:

1. برج‌های دوازده گانه، آسمان‌ها تشبیه به قصر‌ها شده‌اند، زیرا سیارات در حرکات خود به آن (آسمان‌ها) فرود می‌آیند و در بروج ثوابت(ستاره‌ها) هستند.

2. منزلگاه‌های ماه

3. ستاره‌های بزرگ بروج نامیده شدند، به دلیل ظهوری که دارند.

4. درب‌های آسمان، زیرا نازل شونده‌ها از آن‌جا خارج می‌شوند.

اصل ترکیب برج برای ظهور است. (برج= ظهور)

کمال الدین و تمام النعمه، قال علی علیه السلام:

از امام علی در حدیثی طولانی آمده که از رسول ‌خدا در مورد امامان بعد از او سؤال شد، در حالی که من نزد او بودم. پیامبر به سؤال کننده فرمودند: «وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ » همان تعداد ایشان به تعداد برج‌هاست و قسم به پروردگار9 (نسخه‌ی دیگر: برّ= خشکی‌های) شب‌ها و روزها و ماه‌ها که تعداد ایشان مثل تعداد ماه‌هاست.

روضه کافی، قال علی7:

همان خورشید سیصد و شصت (360) برج دارد،‌ هر برجی از آن مثل جزیره‌ای از جزائر عرب است که خورشید هر روز بر برجی از آنها فرود می‌آید، پس زمانی که خورشید به حد وسط و داخل عرش می‌رسد، پیوسته در حال سجده است تا فردا، سپس به جایگاه طلوعش برمی‌گردد و با آن دو ملک هستند که با او صدا می‌دهند.

وَ الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ (2)

مجمع البیان:

مراد طبق نظر تمام مفسرین‌:

روز قیامت: روزی که تمامی آفریدگان در آن مجازات می‌شوند و در آن با قضاوت جدا می‌شوند.

وَ شاهِدٍ وَ مَشْهُودٍ (3)

کسی که شهادت می‌دهد در این روز از آفریدگان و عجایبی که ظاهر می‌شوند.

علت نکره آمدن شاهد و مشهود:

الف) ابهام در توصیف: شاهد و مشهودی که وصف آن‌ها به کنه و انتها نمی‌رسد.

ب) مبالغه در کثرت، گویا گفته شده: کثرت و زیادی شاهد و مشهود بی‌نهایت است.