•مفردات:

•اولی الامر:

•امر:

.1فرمان، جمع آن اوامر.

.2شأن، جمع آن امور

•اولوالامر در اقوال مفسران:

.1فرماندهان و حاکمان = امر: فرمان

.2اعم از این موارد= صاحبان شأن، کسانی که شأنی از شئون دینی یا حاکمیت سیاسی، قضایی و... جامعه مؤمنان را در دست دارند.

•«اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ‏ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّه‏» توبه/31

•اهل کتاب در برابر دانشمندان خود سجده نمی‌کنند، ولی چون که احکام ایشان را بدون قید و شرط می‌پذیرند، هر چند خلاف حکم خدا باشد، قرآن این پیروی نامشروع را عبادت تعبیر کرده است.

•امام باقر و امام صادقg: «به خدا سوگند آنان (یهود و نصاری) برای پیشوایان خود روزه و نماز به جا نیاوردند، ولی پیشوایان حرامی را برای آنان حلال و حلالی را برای آنان حرام می‌نمودند و آنان نیز پیروی می‌کردند، از این رو (قرآن می‌‌فرماید:) آنان را بدون آنکه بدانند، پرستش می‌کردند».

•بنابر این اولی الامر باید معصوم باشد تا جامعه از این آسیب‌ها مصون بماند.

•اولی الامر: تفسیر از جانب پیامبر خداs= مبین و معلم وحی نه صحابه (ایشان به دلیل عرب بودن یا شاهد نزول قرآن بودن، از تفسیر رسول خدا بی‌نیاز نبودند.

•روایت امام باقرg:«أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَسُولَهُ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ- إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ فَرَضَ‏ وَلَایَةَ أُولِی الْأَمْرِ فَلَمْ یَدْرُوا مَا هِیَ فَأَمَرَ اللَّهُ مُحَمَّداً ص أَنْ یُفَسِّرَ لَهُمُ الْوَلَایَةَ کَمَا فَسَّرَ لَهُمُ الصَّلَاةَ وَ الزَّکَاةَ وَ الصَّوْمَ وَ الْحَجَّ فَلَمَّا أَتَاهُ ذَلِکَ مِنَ اللَّهِ ضَاقَ بِذَلِکَ صَدْرُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ تَخَوَّفَ أَنْ یَرْتَدُّوا عَنْ دِینِهِمْ وَ أَنْ یُکَذِّبُوهُ فَضَاقَ صَدْرُهُ وَ رَاجَعَ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ- یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ‏ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ‏ فَصَدَعَ بِأَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى ذِکْرُهُ فَقَامَ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ ع یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ فَنَادَى الصَّلَاةَ جَامِعَةً وَ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ یُبَلِّغَ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ...»

•متواتر (به تواتر اجمالی)

•احادیث همسو با حکم عقل: قبیح بودن اطاعت از غیر خدا به نحو اطلاق (مگر عصمت فرد ثابت شود)

•موافق با ظاهر آیه قرآن: اطاعت مطلق از اولی‌الامر

•در عین تنوع احادیث شیعه، تعارضی بین آنها نیست.

•نکات احادیث شیعه:

•اولی الامر گاه با نام و گاه با اوصاف معرفی شده‌اند و تنها بر امامان معصوم تطبیق شده‌اند. (12 امام معصوم)

•لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى عَلَى نَبِیِّهِ ص‏ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»‏ قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ عَرَفْنَا اللَّهَ‏ وَ رَسُولَهُ‏فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ مِنْکُمْ الَّذِینَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ؟ فَقَالَ ع: «هم خُلَفَائِی یا جابر وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِینَ بَعْدِی أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ ثُمَّ الْحُسَیْنُ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمَعْرُوفُ بالتوراة [فِی التَّوْرَاةِ] بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِکُهُ یَا جَابِرُ، فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حَجَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ نفسه [بَقِیَّتُهُ‏] فِی عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ذَلِکَ الَّذِی یَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَى ذِکْرُهُ عَلَى یَدِهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا.

«الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ عَلَیْهِمَا السَّلَامُ، إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ: اولی الامر پیشوایان از فرزندان علی و فاطمه تا روز قیامت‌اند.»تفسیر العیاشی، ج1، ص 410

امام باقرg: تفسیر اولی الامر به اهل بیت پیامبر:

«وَ هُمُ‏ الْمَعْصُومُونَ‏ الْمُطَهَّرُونَ‏ الَّذِینَ لَا یُذْنِبُونَ وَ لَا یَعْصُون‏... وَ لَا یُفَارِقُونَ الْقُرْآنَ وَ لَا یُفَارِقُهُم: آنان معصومان پاکندَ مرتکب گناه نمی‌شوند و معصیت نمی‌کنند...؛ از قرآن جدا نمی‌شوند و قرآن از آنان جدا  نمی‌شود. ‏» صدوق، عیون اخبار الرضا، ج1، ص 230

 

2. اولی الامر و اوصاف ویژه

الف) اولی الامر مقرون به کتاب خدا و حکمتند.

آنان همان «آل ابراهیم» هستند.

ب) خدا ولایت ایشان را در آیه 55/مائده معرفی کرده است.

 

راوی: به امام صادق گفتم:آیا اطاعت از اوصیا واجب است؟ فرمود: آری خداوند درباره ایشان فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ‏ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ ...» و خدا در مورد ایشان فرمود: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُون‏» ولیّ شما تنها خدا و پیامبر و مؤمنانی هستند که نماز به پا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند.

 

ج) اولی الامر در ردیف خدا و پیامبر

امام رضا: «فَمَا رَضِیَهُ‏ لِنَفْسِهِ‏ وَ لِرَسُولِهِ رَضِیَهُ لَهُمْ وَ کَذَلِکَ الْفَیْ‏ءُ مَا رَضِیَهُ مِنْهُ لِنَفْسِهِ وَ لِنَبِیِّهِ رَضِیَهُ لِذِی الْقُرْبَى کَمَا أَجْرَاهُمْ فِی الْغَنِیمَةِ فَبَدَأَ بِنَفْسِهِ جَلَّ جَلَالُهُ ثُمَّ بِرَسُولِهِ ثُمَّ بِهِمْ وَ قَرَنَ سَهْمَهُمْ بِسَهْمِ اللَّهِ وَ سَهْمِ رَسُولِهِ وَ کَذَلِکَ فِی الطَّاعَةِ قَالَ- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ‏ فَبَدَأَ بِنَفْسِهِ ثُمَّ بِرَسُولِهِ ثُمَّ بِأَهْلِ بَیْتِه‏»

 

4. پیوند اولی الامر با اوصاف عترت

اولی الامر در روایات با اوصاف دیگر عترت به وسیله احادیث ثقلین، غدیر خم، حدیث کسا و نجوم پیوند خورده و تفسیر شده است.

فرمایش امام صادقg به یکی از یارانش: «إنکم‏ أخذتم‏ هذا الأمر من جذوه‏ یعنی من أصله عن قول الله «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی‏ الْأَمْرِ مِنْکُمْ» و من قول رسول اللهs: ما إن تمسکتم به لن تضلوا، لا من قول فلان و لا من قول فلان‏»

ابوبصیر: از امام صادقg درباره آیه «أَطیعُوا اللَّهَ‏ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُم» پرسیدم: فرمود: (اولی الامر) درباره علی بن ابی‌طالب و حسن و حسین است، گفتم: مردم می‌گویند چرا نام علی و اهل بیت ایشان در کتاب خدا نیست؟ فرمود: به آنان بگو: نماز بر رسول خدا نازل شد، ولی خداوند رکعات آن را در کتابش نیاورد، ...این آیه نیز درباره علی و حسن و حسین نازل شد و رسول خدا آن را تفسیر کرد و درباره علی فرمود: هر کس من مولای اویم، علی هم مولای اوست. و فرمود: شما را به کتاب خدا و اهل بیتم سفارش می‌کنم....

 

فرمودند: «گواهی به وحدانیت خدا و ایمان به رسالت محمد و اقرار به آنچه از جانب خداود آورده و حق زکات در اموال و ولایت آل‌محمد که خداوند به آن دستورداده است».

عرض کردم: آیا در میان سایر امور در امر ولایت، برتری شناخته شده‌ای هست برای کسی که آن را بگیرد.

فرمود: «قَالَ نَعَمْ قَالَ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَّ- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ‏ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ‏ مَاتَ‏ وَ لَا یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة .... وَ هَکَذَا یَکُونُ‏ الْأَمْرُ- وَ الْأَرْضُ لَا تَکُونُ إِلَّا بِإِمَامٍ وَ مَنْ مَاتَ لَا یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة....»

بنابر این هر کس امام زمانش را نشناسد، با مرگ جاهلی از دنیا رفته است.

5. اولی الامر مرجع حل اختلافها

امام باقرg: «فَإِنْ‏ خِفْتُمْ‏ تَنَازُعاً فِی أَمْرٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ کَذَا نَزَلَتْ وَ کَیْفَ‏ یَأْمُرُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِطَاعَةِ وُلَاةِ الْأَمْرِ وَ یُرَخِّصُ فِی مُنَازَعَتِهِمْ إِنَّمَا قِیلَ ذَلِکَ لِلْمَأْمُورِینَ الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ- أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ‏» چگونه ممکن است خداوند به اطاعت اولی الامر فرمان دهد ولی منازعه‌ی ایشان را جایز شمرد؟

نتیجه: در نزاع با اهل سنت در تشخیص اولی الامر  مراجعه به قرآن وسنت

 قرآن و سنت، اولی الامر را معصوم معرفی می‌کنند.

 

مجموع آیات و روایات:‌خدا نسلی از آل براهیم را گزینش کرده (به دعای حضرت ابراهیم) = بر اساس توحید باوری

«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمینَ: آل‌عمران/33»

انتخاب: آدم و نوح ـ آل ابراهیم و آل عمران

 •علت وجوب اطاعت مطلق از این خاندان: زیرا خداوند به آنان کتاب و حکمت و ملک عظیم داد.

  

•و با توجه به این دو مطلب، باب اجتهاد روبروی فقها در طول تاریخ به صورت امری ضروری باز بوده، آیا امکان دارد، اسلامی ـ که شریعت الهی کامل و دین جامع است ـ در برابر حوادث جدید سکوت کند؟ و اینکه بشریت را در پیچ و خم‌های تاریخ و زندگی به صورت سرگردان در برابر سیل حوادث جدید رها کند.

•همگی می‌دانیم که علمای اصول اجتهاد را به دو قسم تقسیم کرده‌اند: اجتهاد مطلق و اجتهاد در مذهبی خاص.

•زمانیکه شخصی در مذهب فقهی ابوحنیفه اجتهاد نماید و تلاش کند که بر اساس نظر و رأی ابوحنیفه مسأله‌ای را به دست آورد، عمل او «اجتهاد در مذهب» نامیده می‌شود، ولی زمانیکه مجتهد خودش را به مذهبی معین و خاص در مذاهب مقید نکند و سعی کند که حکم الهی را از ادله شرعی بفهمد ( یکسان است که موافق با مذهب و مسلک معین باشد یا مخالف آن باشد) این فهم حکم الهی اجتهاد مطلق خوانده می‌شود.

•قرآن کریم در شأن عمار بن یاسر بر سختگیری نکردن هنگام گرفتاری در دست کفار تصریح می‌کند.

•عمار برای رهایی و نجات یافتن،کلمه‌ی کفر را بر زبانشاظهار می‌کند، در حالیکه قلب او پر از ایمان و آکنده به اعتقاد صحیح است: «مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمانِهِ إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ: هر کس پس از ایمان آوردن خود، به خدا کفر ورزد(عذابى سخت خواهد داشت‏) مگر آن کس که مجبور شده، در حالیکه قلبش به ایمان اطمینان دارد. نحل/106» و در آیه دیگر می‌فرماید: «لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَلَیْسَ مِنَ اللَّهِ فِی شَیْ‏ءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ: آل‌عمران/28: مؤمنان نباید کافران را- به جاى مؤمنان-  به دوستى بگیرند؛ و هر که چنین کند، در هیچ چیز (او را) از(دوستىِ) خدا (بهره‏اى) نیست، مگر اینکه از آنان به نوعى تقیّه کنید و خداوند، شما را از (عقوبت) خود مى‏ترساند، و بازگشتِ (همه) به سوى خداست‏».

•دفاع از معاویه‏

•ابن تیمیه به شدّت از بنى امیه(به خصوص معاویه و یزید) دفاع مى‏کرد؛ کتابى به نام فضایل معاویه و یزید تألیف نمود و از آن دو دفاع کرده و براى آنان فضایلى دروغین ذکر کرد، با آن که ذهبى از احمد بن حنبلنقل مى‏کند که هیچ روایتى در مورد فضایل معاویه صحیح نیست.«سیر اعلام النبلاء، ج 3، ص 132»

•اهل دمشق از نسایى خواستند که حدیثى در مدح معاویه نقل کند، در جواب گفت: من فضیلتى در حق او نمى‏دانم، مگر آن که پیامبرs درباره او فرمود: «خدا شکمت را سیر نکند». «همان، ج 14، ص 125 و فیات الاعیان، ج 1، ص 77»

•حسن بصرى: چند خصلت در معاویه بود که یکى از آنها هم سبب عذاب است: خلافت را با زور شمشیر غصب کرد، فرزندش که مست و شراب خوار بود به خلافت منصوب نمود، لباس حریر مى‏پوشید، طنبورمى‏زد، زیاد را پسر خود خواند و حجر بن عدى و یارانش را مظلومانه شهید کرد. «کامل ابن اثیر، ج 3، ص 487»

 

•برترى دادن خلفا بر امام علىg

•ابن تیمیه تصریح به افضلیت خلفا بر امام علىg دارد: «ابوبکر را مقدم داشتند، زیرا او افضل بود.» «منهاج السنة، ج 4، ص 365»

•در جایى دیگر از پیامبرs نقل مى‏کند که فرمود: اگر من بر مردم مبعوث نشده بودم عمر مبعوث شده بود.

• البته ابن جوزى حدیث عمر را جزء احادیث جعلى قرار داده است.«همان، ج 6، ص 55»

•بغض علىّg نفاق است‏

•امیرالمؤمنینg : «قسم به کسى که دانه را شکافت و خلایق را آفرید! عهد پیامبر اکرمs به من این است که دوست ندارد مرا مگر مؤمن و دشمن ندارد مرا مگر منافق.» «صحیح مسلم، ج 1، ص 120، ح 131، کتاب الایمان و صحیح ترمذى، ج 5، ص 601، ح 3736 و سنن ابن ماجه، ج 1، ص 42، ح 114»

•ام سلمه از رسول خداs: «منافق على را دوست ندارد و مؤمن او را دشمن ندارد.» «صحیح ترمذى، ج 5، ص 594، ح 3717»

•ابو سعید خدرى: «ما جماعت انصار، منافقین را با بُغض على7 مى‏شناختیم.» «همان، ص 593»

برخى از فتاوا و آراء ابن تیمیه‏

1- تحریم نماز و دعا در کنار قبور اولیا

ابن تیمیه: «نماز خواندن در کنار قبور مشروع نیست. هم چنین قصد مَشاهد کردن به جهت عبادت در کنار آنها از قبیل نماز، اعتکاف، استغاثه، ابتهال و قرائت قرآن، مشروع نیست، بلکه باطل است.» «مجموعة الرسائل و المسائل، ج 1، ص 60»

2- تحریم زیارت قبور

وی شدیداً با زیارت قبر پیامبرs و دیگر اولیاى الهى مقابله مى‏کند. او در جایی مى‏گوید: «تمام احادیث زیارت قبر پیامبرs ضعیف؛ بلکه دروغ است.» «التوسل و الوسیله، ص 156»

3- تحریم استغاثه به غیر خدا

ابن تیمیه: «اگر کسى به شخصى که از دنیا رفته بگوید: مرا دریاب، مرا کمک کن، از من شفاعت کن، مرا بر دشمنم پیروز گردان و امثال این درخواست‏ها که تنها خدا بر آن قدرت دارد، از اقسام شرک است.»«الهدیة السنیّة، ص 40»

در جاى دیگر مى‏گوید: «اگر کسى چنین گوید باید توبه کند و گرنه کشتنش واجب است». «زیارة القبور، ص 17 و 18»

4- تحریم برپایى مراسم‏

ابن تیمیه درباره برپایى مراسم جشن در اعیاد و ولادت‏هاى بزرگان دین مى‏گوید:

«اعیاد، شریعتى از شرایع است که در آن باید از دستورها متابعت نمود، نه آن که بدعت گذارى کرد. این عمل همانند اعمال نصارى است که حوادث حضرت عیسى7 را عید مى‏گیرند.» «اقتضاء الصراط المستقیم، ص 293 و 295»

5- تحریم قسم به غیر خداوند

 

ابن تیمیه: «قسم خوردن به غیر خداوند مشروع نیست، بلکه از آن نهى شده است.» «مجموعة الرسائل و المسائل، ج 1، ص 17»

6- نسبت دادن جسمانیت به خدا

ابن تیمیه: «آنچه در قرآن و سنت ثابت شده و اجماع و اتفاقِ پیشینیان بر آن است، حقّ مى‏باشد. حال اگر از این امر، لازم آید که خداوند متّصف به جسمیت شود اشکالى ندارد، زیرا لازمه حقّ نیز حقّ است.»«الفتاواى، ج 5، ص 192»

 

ابن بطوطه: «در دمشق شخصى بود از بزرگان فقهاى حنبلى به نام تقى الدین ابن تیمیه، در هر علمى سخن مى‏گفت، لیکن مشکلى در عقل خود داشت. زمانى که در دمشق بودم، روز جمعه‏اى بر او وارد شدم در حالى که بر منبر جامع دمشق مردم را موعظه مى‏کرد، از جمله مطالبى که گفت این بود که: خداوند به آسمان دنیا مى‏آید همان گونه که من از منبر پایین مى‏آیم. این را گفت و از منبر پایین آمد.» «رحلة ابن بطوطه، ص95 و الدرر الکامنة، ابن حجر عسقلانى، ج 1، ص 154»

•دفاع از معاویه‏

•ابن تیمیه به شدّت از بنى امیه(به خصوص معاویه و یزید) دفاع مى‏کرد؛ کتابى به نام فضایل معاویه و یزید تألیف نمود و از آن دو دفاع کرده و براى آنان فضایلى دروغین ذکر کرد، با آن که ذهبى از احمد بن حنبلنقل مى‏کند که هیچ روایتى در مورد فضایل معاویه صحیح نیست.«سیر اعلام النبلاء، ج 3، ص 132»

•اهل دمشق از نسایى خواستند که حدیثى در مدح معاویه نقل کند، در جواب گفت: من فضیلتى در حق او نمى‏دانم، مگر آن که پیامبرs درباره او فرمود: «خدا شکمت را سیر نکند». «همان، ج 14، ص 125 و فیات الاعیان، ج 1، ص 77»

•حسن بصرى: چند خصلت در معاویه بود که یکى از آنها هم سبب عذاب است: خلافت را با زور شمشیر غصب کرد، فرزندش که مست و شراب خوار بود به خلافت منصوب نمود، لباس حریر مى‏پوشید، طنبورمى‏زد، زیاد را پسر خود خواند و حجر بن عدى و یارانش را مظلومانه شهید کرد. «کامل ابن اثیر، ج 3، ص 487»

 

•برترى دادن خلفا بر امام علىg

•ابن تیمیه تصریح به افضلیت خلفا بر امام علىg دارد: «ابوبکر را مقدم داشتند، زیرا او افضل بود.» «منهاج السنة، ج 4، ص 365»

•در جایى دیگر از پیامبرs نقل مى‏کند که فرمود: اگر من بر مردم مبعوث نشده بودم عمر مبعوث شده بود.

• البته ابن جوزى حدیث عمر را جزء احادیث جعلى قرار داده است.«همان، ج 6، ص 55»

•بغض علىّg نفاق است‏

•امیرالمؤمنینg : «قسم به کسى که دانه را شکافت و خلایق را آفرید! عهد پیامبر اکرمs به من این است که دوست ندارد مرا مگر مؤمن و دشمن ندارد مرا مگر منافق.» «صحیح مسلم، ج 1، ص 120، ح 131، کتاب الایمان و صحیح ترمذى، ج 5، ص 601، ح 3736 و سنن ابن ماجه، ج 1، ص 42، ح 114»

•ام سلمه از رسول خداs: «منافق على را دوست ندارد و مؤمن او را دشمن ندارد.» «صحیح ترمذى، ج 5، ص 594، ح 3717»

•ابو سعید خدرى: «ما جماعت انصار، منافقین را با بُغض على7 مى‏شناختیم.» «همان، ص 593»

برخى از فتاوا و آراء ابن تیمیه‏

1- تحریم نماز و دعا در کنار قبور اولیا

ابن تیمیه: «نماز خواندن در کنار قبور مشروع نیست. هم چنین قصد مَشاهد کردن به جهت عبادت در کنار آنها از قبیل نماز، اعتکاف، استغاثه، ابتهال و قرائت قرآن، مشروع نیست، بلکه باطل است.» «مجموعة الرسائل و المسائل، ج 1، ص 60»

2- تحریم زیارت قبور

وی شدیداً با زیارت قبر پیامبرs و دیگر اولیاى الهى مقابله مى‏کند. او در جایی مى‏گوید: «تمام احادیث زیارت قبر پیامبرs ضعیف؛ بلکه دروغ است.» «التوسل و الوسیله، ص 156»

3- تحریم استغاثه به غیر خدا

ابن تیمیه: «اگر کسى به شخصى که از دنیا رفته بگوید: مرا دریاب، مرا کمک کن، از من شفاعت کن، مرا بر دشمنم پیروز گردان و امثال این درخواست‏ها که تنها خدا بر آن قدرت دارد، از اقسام شرک است.»«الهدیة السنیّة، ص 40»

در جاى دیگر مى‏گوید: «اگر کسى چنین گوید باید توبه کند و گرنه کشتنش واجب است». «زیارة القبور، ص 17 و 18»

4- تحریم برپایى مراسم‏

ابن تیمیه درباره برپایى مراسم جشن در اعیاد و ولادت‏هاى بزرگان دین مى‏گوید:

«اعیاد، شریعتى از شرایع است که در آن باید از دستورها متابعت نمود، نه آن که بدعت گذارى کرد. این عمل همانند اعمال نصارى است که حوادث حضرت عیسى7 را عید مى‏گیرند.» «اقتضاء الصراط المستقیم، ص 293 و 295»

5- تحریم قسم به غیر خداوند

 

ابن تیمیه: «قسم خوردن به غیر خداوند مشروع نیست، بلکه از آن نهى شده است.» «مجموعة الرسائل و المسائل، ج 1، ص 17»

6- نسبت دادن جسمانیت به خدا

ابن تیمیه: «آنچه در قرآن و سنت ثابت شده و اجماع و اتفاقِ پیشینیان بر آن است، حقّ مى‏باشد. حال اگر از این امر، لازم آید که خداوند متّصف به جسمیت شود اشکالى ندارد، زیرا لازمه حقّ نیز حقّ است.»«الفتاواى، ج 5، ص 192»

 

ابن بطوطه: «در دمشق شخصى بود از بزرگان فقهاى حنبلى به نام تقى الدین ابن تیمیه، در هر علمى سخن مى‏گفت، لیکن مشکلى در عقل خود داشت. زمانى که در دمشق بودم، روز جمعه‏اى بر او وارد شدم در حالى که بر منبر جامع دمشق مردم را موعظه مى‏کرد، از جمله مطالبى که گفت این بود که: خداوند به آسمان دنیا مى‏آید همان گونه که من از منبر پایین مى‏آیم. این را گفت و از منبر پایین آمد.» «رحلة ابن بطوطه، ص95 و الدرر الکامنة، ابن حجر عسقلانى، ج 1، ص 154»