عدالت صحابی
مفهوم عدالت صحابه
1- صحابى کسى است که با پیامبر علیه السلام هر چند ساعتى معاشرت داشته است. بر اساس این رأى، کثرت ملازمت و معاشرت با پیامبرعلیه السلام در اطلاق لفظ صحابى لازم نیست. فراء حنبلى، العدّة فى اصول الفقه، ج 3، ص 988. فتح البارى، ج 7 ص 3. الاصابة، ج 1، ص 4.
2- صحابه کسى است که معاصر پیامبرعلیه السلام است هر چند او را ندیده باشد. تیسیر التحریر، ج 3، ص 67.
3- صحابى در نظر اصولىهاى اهل سنت: کسی که پیامبر علیه السلام را ملاقات کرده و از خواص او گردیده و او را مدتى متابعت و همراهى کرده است؛ به گونهاى که اطلاق لفظ «مصاحبت» درباره او صادق باشد، ولى از حیث مقدار، مصاحبت اندازهاى ندارد.الإحکام فى الأحکام، ج 2، ص 321.
4- صحابى کسى است که با پیامبر علیه السلام مصاحبت طولانى داشته و از او علم اخذ نموده است.العدّة فى اصول الفقه، ج 3، ص 988.
5- شهید زین الدین عاملى مىفرماید: «صحابى کسى است که پیامبر علیه السلام را ملاقات نموده، به او ایمان آورده و مسلمان، از دنیا رفته است». این رأى مدرسه اهل بیت :است.الدرایة، ص 120.
1. ابتدا دورهاى سپرى شد که جمعآورى احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله ممنوع شد.
2. در زمانى به علل مختلف و کاملا مشخص، احادیثى جعل شد و آنها را به پیامبرصلی الله علیه و آله نسبت دادند.
نظریه عدالت صحابه
1. گروهى از آنان از نظر تقوا و پیراستگى به مقامى رسیده بودند که مى توان آنان را حجتهاى الهى و انسان هاى وارسته دانست.
2. برخى دیگر کسانى هستند که قرآن از آنها به گونه اى دیگر یاد مى کند، فاسق(حجرات/ 6)، بیمار دل (احزاب/ 12)، منافق (توبه/ 101)، دهن بین و حرف شنو از منافقین (توبه/ 47)، در آستانه ارتداد (آل عمران/ 154)، داراى عمل نیک و بد (توبه/ 45- 47)، مؤمنان زبانى (حجرات/ 14)، کسانى که با دریافت پول، دل به اسلام مى بندند (المؤلفة قلوبهم) (توبه/ 60)، فراریان از جنگ (انفال/ 15- 16)، کسانى که در نماز پیامبرصلی الله علیه و آلهرا تنها گذاردند و از پى داد و ستد رفتند. (جمعه/ 11) و... نمى توان همه صحابه را در یک درجه قرار داد و بدون استثنا به عدالت همه آنان رأى داد. این اعتقاد در قرنهای اول و دوم نبود و تشخیص صحابه از راه علم رجال ممکن است.
1. ایجاد باب «مناقب» برای صحابه
2. عدم ایجاد بابى به عنوان «مثالب» صحابه بنابر این ناچار شدهاند روایات دربردارندهی مذمت در بابهاى دیگر بگنجانند، مثلا:
- «بخارى» در باب «فتن» آورده است.
- ابن اثیر صاحب «جامع الاصول» در فصول مربوط به قیامت مانند «حوض»آنها را نقل کرده است.
مثال: «إنّى أفرطُکم عَلى الحَوضِ مَنْ وَرَدَ، شَرِبَ وَمَنْ لَمْ یَظْمأ أبداً، ولْیَردنّ علىّ أقوامُ أعرفُهُم ویَعرفوننى ثمّ یُحالُ بینى وبینَهُم فأقول إِنّهُم مِنّى فَیُقال لا تَدرى ما أحدَثُوا بَعدکَ فأقُول سُحقاً لمن بدّل بعدى».جامع الاصول، ج 11، کتاب الحوض، ص 120، حدیث 7972. نقل از صحیح بخارى ومسلم.
موضوع :