وَ جَاءُو عَلىَ‏ قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ  قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنفُسُکُمْ أَمْرًا  فَصَبرْ جَمِیلٌ  وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلىَ‏ مَا تَصِفُونَ(18)

مفردات:
 کذب: مصدری است که بدان اراده‌ی فاعل شده است، تا مبالغه را برساند. یعنی خون دروغینی که دروغین بودن آن روشن است.
دلالت آیه:

 

نکره آمدن دم: برای دلالت بر سستی آن‌چه گفتند، زیرا دروغ ایشان را روشن می‌ساخت، زیرا کسی که توسط درنده دریده می‌شود، سالم نمی‌ماند. این از خواص دروغ است که بین اجزاء آن منافات وجود داشته و تناقض بین اجزاء از طریق شواهد فهمیده می‌شود.
عدم رستگاری و به هدف نرسیدن دروغگو:

دروغ دوامی‌ندارد و بعد از روشن شدن حقایق، بطلان ادعای دروغگو آشکار می‌شود.

وجه آشکار شدن دروغ:

به دلیل قانون کلی، تمامی اجزاء نظام هستی به یکدیگر مرتبط بوده و بین آن‌ها احکام و آثاری برقرار است که اگر یکی از آن‌ها بهم بخورد، به تمامی آن سلسله آسیب وارد می‌شود. 

مثال: با جابجایی جسمی یک مکان خالی شده و مکان دیگری اشغال می شود، بنابر این لوازم این جابجایی همراه آن منتقل می‌شود و نمی‌توان لوازم اشغال مکان اول را در هنگام خالی بودن آن مکان از آن جسم، در همان مکان اولیه یافت.

قانون کلی: انسان نمی‌تواند هیچیک از حقایق هستی را با نیرنگ بپوشاند و لوازم مرتبط با آن را پنهان ساحته یا از محال بودن خارج سازد یا از مجرایی که هست منحرف کند، بنابر این اگر یکی از آن‌ها را پنهان سازد، موارد دیگر آشکار شده و پنهان‌کاری و دروغ او را آشکار خواهد ساخت.
- طبق این قانون کلی همواره حق پابرجاست و باطل تنها جولان می‌دهد. ارزش با صدق و راستی است، هر چند دروغ طرفدارانی داشته باشد.

 

- عمل فرزندان یعقوب:‌آنان حق را دروغ شمردند و کار خود را بر اساس باطل بنا نهادند، بنابر این خود را در نظامی متناقض قرار دادند که هر یک دیگری را نقض می‌کرد. 
- جواب حضرت یعقوب(ع) هنگام شنیدن خبر مرگ یوسف (ع):

وقتی یعقوب(ع)  لباس آغشته به خون یوسف(ع) را دید، در حالی که میزان حسد برادران را می‌دانست که با چه اصراری یوسف(ع) را از او گرفته بودند، متوجه دروغ ایشان شد و فرمود: «وَ جَاءُو عَلىَ‏ قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ  قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنفُسُکُمْ أَمْرًا  فَصَبرْ جَمِیلٌ  وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلىَ‏ مَا تَصِفُونَ» یعنی امر آن چنان نیست که شما می‌گویید، بلکه تسویلات شیطانی آن کار را در نظر شما زیبا جلوه داده و امر را به گونه ای مشخص بازگو نکرد و تنها گفت: «من صبر می‌کنم»، بدون این که از ایشان انتقام بگیرد و خشم خود را فرو خورد.



موضوع :