المیزان
وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنى أَلاَّ تَعُولُوا (3)المیزان
إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامى ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً. (نساء: 10)
وَ آتُوا الْیَتامى أَمْوالَهُمْ وَ لا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِیثَ بِالطَّیِّبِ، وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَهُمْ إِلى أَمْوالِکُمْ إِنَّهُ کانَ حُوباً کَبِیراً. (نساء: 2)
1. گروهی یتیمان را از خانه‌های خود بیرون کردند تا به عذاب الهی گرفتار نشوند.
2. گروهی آب و خوراک یتیم را جدا کرده و از ترس به زیادی آن نزدیک نمی‌شدند تا فاسد می‌شد.
در نتیجه: به زحمت افتاده و شکایت به رسول‌خدا صلی الله علیه و آله بردند. این آیه نازل شد:
«وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْیَتامى قُلْ إِصْلاحٌ لَهُمْ خَیْرٌ وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُکُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ»: بقره/ 220.
با این دستور گشایشى در کار مردم پدید آورده، رفع دلواپسى از ایشان نمود.
آیه 3: وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى فَانْکِحُوا...
آیه 2: وَ آتُوا الْیَتامى أَمْوالَهُمْ
در باره ایتام تقوا پیشه کنید، و خبیث را با طیب عوض ننمائید و اموال آنان را مخلوط با اموال خود مخورید، حتى اگر ترسیدید که در مورد دختران یتیم نتوانید رعایت عدالت بکنید و ترسیدید که به اموالشان تجاوز کنید و از ازدواج با آنها به همین جهت هراسان بودید، مىتوانید آنان را به حال خود واگذار نموده و با زنانى دیگر ازدواج کنید با یک نفر، دو نفر، سه نفر و چهار نفر.
اگر فرموده بود: «پس با هر کس دلتان مىخواهد ازدواج کنید»، دیگر جا براى گفتن: «یکى، دو تا، سه تا، چهار تا»باقى نمىماند، لذا فرمود: «هر چه دلتان مىخواهد ازدواج کنید، یکى، دو تا، سه تا، چهار تا».
1. عرب 4 زن و بیش از آن می‌گرفت و بعد از تمام شدن مال به سراغ اموال دختران یتیم (که با مادرانشان ازدواج کرده‌بود) می‌رفت.
دستور الهی: حق گرفتن بیش از 4 زن ندارید تا محتاج اموال یتیمان و ظلم به آنان نشوید.
2. عرب در مورد یتیمان مراقب بود ولی در مورد غیر یتیمان (زنان پدر دار) سختگیری نمی‌کرد و گاه عدالت را رعایت نمی‌کرد.
دستور الهی: «اگر مىترسید که بر یتیمان ظلم روا بدارید، در امر غیر ایتام (زنان پدردار) هم بترسید و بیش از چهار زن نگیرید، تا بتوانید عدالت را رعایت کنید».
3. عرب از سرپرستى ایتام کراهت داشت و از خوردن اموال آنان پرهیز مىکرد.
دستور الهی: «اگر از این کار پرهیز دارید، از زنا هم پرهیز کنید و به جاى زنا کردن با هر زنى که دوست دارید ازدواج کنید».
4. اگر از هم غذا شدن با یتیمان کراهت دارید، از چند همسری هم بپرهیزید، زیرا ممکن است نتوانید به عدالت بین ایشان رفتار کنید. (با زنانی ازدواج کنید که از ظلم به ایشان ایمن باشید).
5. اگر ترس آن دارید که نسبت به دختر یتیمى که با مادرش ازدواج کردهاید عدالت را رعایت نکنید، پس با دو تا، سه تا و چهار تا از خود دختران یتیم که در میان اقوام و خویشاوندانتان سراغ دارید ازدواج کنید.
وقتی مىگویند: مردم دو به دو و سه به سه و چهار به چهار وارد شهر شدند، هیچ شنوندهاى از کلام او استفاده نمىکند که مردم نه نفر نه نفر داخل شدهاند، وگرنه کلمه نه را به کار مىبرد،
اگر کسى چنین کارى را بکند به او مىگویند: عجب مرد ابلهى است، و خداوند بزرگتر از آن است که مرتکب چنین انحرافى بشود.
«فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً»
حکم مساله معلق به«خوف»است نه «علم»: فرمود: اگر «مىترسید» نفرمود: اگر «مىدانید».
علت: در این امور غالبا علم حاصل نمىشود و اگر خداى تعالى قید علم را آورده بود مصلحت حکم، فوت مىشد.
آن کس که مىترسد بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید با یک زن ازدواج کند و اگر خواست که بیش از یک زن داشته باشد باید کنیز بگیرد، چرا که خداوند تعالى تقسیم (عدالت) را بر مردان در رابطه با کنیزان واجب نفرموده است.
«عول» مصدر فعل «تعولوا»: میل و انحراف
عمل به این طریقه شما را از انحراف بازداشته و به راه میانه نزدیک می‌کند، بدین طریق از انحراف دور شده به حقوق زنان تجاوز نمی‌کنید.
موضوع :
نظر بدهید