وَ جَاءُو أَبَاهُمْ عِشَاءً یَبْکُونَ(16)
عشاء: آخر روز
قیل: از نماز مغرب تا عشا
علت گریه: برای قانع کردن پدر و دروغگو نشمردن ایشان
قَالُواْ یَأَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَ تَرَکْنَا یُوسُفَ عِندَ مَتَاعِنَا فَأَکَلَهُ الذِّئْبُ وَ مَا أَنتَ بِمُؤْمِنٍ لَّنَا وَ لَوْ کُنَّا صَادِقِینَ(17)
مفردات: نستبق
راغب: اصل «سبق» پیشى گرفتن در راه و امثال آن
«فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً» تسابق و از یکدیگر جلو زدن
زمخشری: «نستبق» به معناى« نتسابق» است و باب افتعال و تفاعل در معنا، شریکند. «نستبق» : در تیراندازى یا دو مسابقه بدهیم.
رشید رضا در «المنار»: «استباق» زحمت سبقت را تحمل کردن
غرض از مسابقه و تسابق (صیغه مشارکت) برای غلبه یافتن بر شریک
صحاح: «سابقت» با «استبقت» هر دو به معناى تسابق و مسابقه
علامه: «نَسْتَبِقُ» مثل «فاستبقوا» بوده و در هردو معنای غلبه نهفته است.
«بِمُؤْمِنٍ لَّنَا» هر چند تصدیق کننده‌ی کار ما نیستی.
«آمن» متعدی به : «لام» یا به « باء»
معنای آیه: هنگامی که گریه کنان آمدند به پدرشان گفتند: ما برادران برای مسابقه به بیابان رفتیم و یوسف را نزد اثاثمان گذاشتیم، گرگ آمد و او را خورد و از درماندگی ماست که تو حرف ما را باور نمی‌کنی.
«وَ مَا أَنتَ بِمُؤْمِنٍ لَّنَا وَ لَوْ کُنَّا صَادِقِینَ»
این کلامی است که فرد وقتی که راههای حیله بر او بسته شده، از آن طریق عذر می‌آورد. این کلام دلالت می‌کند که عذر او موجه نبوده و از از روی اضطرار چنین حرفی را می‌زند.
موضوع :
نظر ()