در زمان عثمان شخصى یهودى به نام عبداللَّه بن سبأ از «صنعاء»، اسلام را اختیار نمود، و افکار خود را با مسافرت هایى که به بلاد اسلامى، مانند: کوفه، شام، مصر و بصره داشت رواج مى‏داد. (طبری و ...)

اعتقادات وی:

«ر. ک: تاریخ طبرى، ج 3، ص 378؛ کامل ابن اثیر، حوادث سنه 30، ص 36 و ...»

انتساب دهندگان این تهمت به شیعه

1-ابوالحسین ملطى: «زعیم این فرقه- شیعه- عبداللَّه بن سبأ است. او همان شخصى است که با یهود ارتباط داشت و بدین طریق بذر اول تشیع را در جامعه اسلامى کاشت، تا از این راه به جامعه اسلامى ضربه وارد کند». «التنبیه و الردّ على أهل الأهواء و البدع، ص 25»

2- دکتر على سامى نشار: «یهود [عبداللَّه بن سبأ] مؤسس عقیده شیعه غالى است». «نشأة الفکر الفلسفى فى الإسلام، ص 18»

3-محمّد ابوزهره: «طاغوت اکبر- عبداللَّه بن سبأ- کسى است که مردم را به ولایت على علیه السلام و وصایت او دعوت نمود و معتقد به رجعت پیامبر اکرم علیه السلام شد و در سایه این فتنه‏ها مذهب شیعى نشأت گرفت». «المذاهب الاسلامیّة، ص 46»

4-احسان الهى ظهیر: «دین امامیه و مذهب اثناعشرى، مبتنى بر مبناهایى است که یهود جنایت‏کار توسط عبداللَّه بن سبأ وضع نمود».«الشیعة و السنه، ص 24»

5- دکتر ناصر بن عبداللَّه بن على قفارى: «طلیعه عقیده شیعه و اصول آن به دست سبأیّون ظهور کرد ...».«اصول مذهب الشیعه، ج 1، ص 78»

اقوال مورخان در مورد عبداللَّه بن سبأ

سه نظریه در خصوص عبداللَّه بن سبأ

1- نظریه مورخان اسلامى: اثبات وجود او و موقعیّت گسترده‏اش در فتنه‏ها

2-نظر متأخرین شیعه: انکار وجود او و انکار موقعیّت او

3-نظر معتدل: اثبات وجود او و ابطال موقعیت فعّال او در فتنه‏ها

«صحیفة الریاض»

نظریه سوم: نظریه منتخب